تاثیر سدهای بارزو و شیروان بر پهنه بندی سیلاب رودخانه قلجق با استفاده از hec-ras و gis

وقوع سیلاب های مخرب در دشت های سیلابی خسارت های فراوانی را به دنبال داشته است، از این رو ی پیش بینی رفتار هیدرولیکی رودخانه در برقراری توسعه مناسب این مناطق از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در مسیر رودخانه قلجق، سد مخزنی بارزو در راستای ذخیره و کاهش خطرات سیلاب و سد انحرافی شیروان به منظور تقسیم آب رها شده طراحی و اجرا گردید. در این تحقیق به منظور تعیین تاثیر سازه های هیدرولیکی بارزو و شیروان در پهنه بندی سیلاب رودخانه قلجق از نرم افزار hec_ras که از قابلیت های بسیار خوبی در شبیه سازی رفتار رودخانه و محاسبه پروفیل سطح آب برخوردار است، استفاده گردید. لذا پس از تهیه ی نقشه tin منطقه، ابتدا پلان مسیر و مقاطع عرضی رودخانه با استفاده از hec_georas در محیط gis arc ترسیم گردید و سپس به مدل hec_ras انتقال داده شد. سپس داده های هندسی سازه های هیدرولیکی موجود در مسیر جریان به مدل اضافه گردید. پس از انجام مراحل کالیبراسیون، شبیه سازی جریان متغیر تدریجی در شرایط دائم با استفاده از روش گام به گام استاندارد انجام پذیرفت. در نهایت به منظور محاسبه پهنه سیلاب در منطقه مورد مطالعه، داده-های خروجی مدل hec_ras به محیط arc gisانتقال داده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که حداکثر سیلاب لحظه ای رودخانه قلجق برای دوره بازگشت 100 سال در انشعابات کورکانلو و قوردانلو به ترتیب 4004/539 و 0736/275 مترمکعب بر ثانیه می باشد. میزان پهنه سیلاب رودخانه در این حالت در شرایط وجود و عدم وجود سازه های هیدرولیکی به ترتیب 35/17 و98/19 کیلومترمربع محاسبه گردید. حداکثر سیلاب لحظه ای با دوره بازگشت 50 سال در این انشعابات به ترتیب 0647/459 و 0125/245 متر مکعب بر ثانیه محاسبه گردید که رودخانه توان عبور این جریان ها را نیز ندارد. در این حالت میزان پهنه سیلابی به ترتیب در شرایط وجود و عدم وجود سازه های هیدرولیکی 25/17 و 5/19 کیلومترمربع تخمین زده شد. میزان ماکزیمم توان عبوری در انشعابات کورکانلو و قوردانلو به ترتیب 866/352 و 274/205 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید، که معادل جریان با دوره بازگشت 20 ساله رودخانه می باشد و میزان پهنه سیلابی رودخانه در این حالت 1/18 کیلومترمربع محاسبه شد. براساس نتایج این تحقیق، تلفیق مدل ریاضی hec_ras و سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) ابزاری کارآمد در تعیین پهنه ی سیلابی رودخانه قلجق می باشد.